کراتینین ( Creatinine) ماده ای است که در عضلات ساخته می شود و در شرایط عادی مقدار تولید آن در هر فرد متناسب با جثه اش تقریبا ثابت است و فقط از طریق کلیه ها دفع می شود و به همین دلیل متناسب ترین روش بررسی فعالیت کلیه ها است.
شرایط و آمادگی لازم برای انجام آزمایش: در این آزمایش مقدار کمی خون وریدی گرفته می شود.
- شب قبل از آزمایش از مصرف گوشت قرمز خودداری کنید.
- اگر دارویی مصرف می کنید پزشک معالج و مسئول آزمایشگاه را مطلع نمایید.
- نیازی به ناشتا بودن ندارید.
هر چه قدر بدن عضله ای تر باشد مقدار کراتینین دفع شده نیز با توجه به جثه فرد افزایش می یابد.
تفسیر نتیجه ی آزمایش: مقدار طبیعی کراتینین خون در مردان 0.8-1.2 mg/dl (در برخی موارد تا 1.5 mg/dl ) و در زنان 0.6-0.9 mg/dl می باشد. البته مقدار کراتینین خون در طول شبانه روز تغییر می کند و در کل، در صبح ها کمترین مقدار و در شبها بیشترین مقدار را دارد. تغییرات روزانه کراتینین معمولا کمتر از 0.5 mg/dl می باشد و بیش از این غیر طبیعی تلقی می شود.
آیا افزایش کراتینین سرم حتما دلالت بر نارسایی کلیه دارد؟
خیر.همانطور که ذکر شد، کراتینین عمدتا در عضلات ساخته می شود و قدرت کلیه ها را در دفع آن نیز تقریبا ثابت است، لذا در افرادیکه بسیار عضلانی هستند (نظیر ورزشکاران)، افرادیکه یک کلیه دارند، در موارد کمبود شدید مایعات بدن و نیز بعضی از اختلالات خونی (که در آن گلبول های قرمز به مقدار زیادی تخریب شده و از بین می روند) مقدار کراتینین سرم بیش از محدوده طبیعی ذکر شده خواهد بود. در این موارد کراتینین سرم به بیش از 2-2.5 mg/dl نخواهد رسید.
آیا ممکن است فردی دچار نارسایی کلیه شده باشد ولی کراتینین خون وی همچنان در محدوده ی طبیعی باشد؟
بلی.اصولا زمانی مقدار کراتینین سرم به بیش از حد طبیعی خواهد رسید که بیشتر از 50% فعالیت و یا ساختمان کلیه ها از بین رفته باشد، لذا در مراحل اولیه و درجات خفیف نارسایی کلیه ممکن است کراتینین سرم همچنان در محدوده ی طبیعی باشد و فقط مقدار آن از سطح اولیه کمی بالاتر رود (مثلا از 0.4 mg/dl به 1 mg/dl برسد). به همین دلیل متخصصین کلیه توصیه می کنند که برای اطمینان پیدا کردن از سلامت کلیه ها (در افرادیکه شک به بیماری یا اختلال کلیوی وجود دارد)، آزمایش اندازه گیری کراتینین ادرار 24 ساعته به عمل آید (به مباحث بعدی مراجعه کنید).
نویسنده : دکتر علیرضا خدامی
کلمات کلیدی : آزمایش خون ، تشخیص آزمایشگاهی ، آزمایش غربالگری ، کم خونی ، آنمی ، آزمایشات کبدی ، آزمایشات کبد چرب ، آزمایش خون بارداری ، آزمایش خون CBC