گواتر

گواتر

کلمه گواتر از کلمه لاتین Gutter و کلمه فرانسوی Goitren به معنی گلو گرفته شده است و از نظر تعریف به بزرگ شدن غده ی تیروئید، گواتر (Goiter) گفته می شود و یکی از شایعترین بیماریهای غدد به حساب می آید. بر حسب اینکه غده ی تیروئید به طور یکنواخت یا موضعی بزرگ شده باشد به ترتیب به دو نوع گواتر ساده یا منتشر (Diffuse or Simple Goiter) و گواتر گره دار یا ندولر (Nodular Goiter) تقسیم می شود. البته برحسب اینکه بزرگی تیروئید همراه با افزایش فعالیت و هورمونهای تیروئید باشد یا نه خود به ترتیب به دو نوع سمی (Toxic) و غیرسمی (Nontoxic) تقسیم می شوند. بیش از 90% موارد گواتر از نوع منتشر و غیرسمی است و آنچه که در میان عوام گواتر خوانده می شود، در واقع همین نوع ساده غیرسمی و عامل اکثر این موارد کمبود ید مصرفی است.

چگونه متوجه شویم که گواتر داریم؟

همانطور که قبلا ذکر شد بجز موارد بسیار کم و خاصی، در حالت طبیعی تیروئید قابل مشاهده و لمس نیست. لذا اگر جلوی گلو زیر حنجره تان حالت پف کرده و بزرگتر شده باشد، به احتمال قوی دچار گواتر هستید و باید به پزشک مراجعه کنید. برای بررسی اندازه تیروئید می توانید جلوی آینه بایستید و سر خود را کمی به عقب خم کنید و آنگاه آب دهان را قورت دهید. اگر تیروئیدتان بزرگ شده باشد، محدوده و حرکت آن را در آینه مشاهده خواهید کرد. البته در افراد چاق تا زمانیکه تیروئید بسیار بزرگ نشده باشد، تشخیص از روی ظاهر گردن مشکل بوده و بایستی توسط پزشک از طریق معاینه تشخیص داده شود.

از کجا معلوم می شود گواتری ساده، ندولر یا سمی است؟

با معاینه ظاهری توسط پزشک به راحتی گواتر منتشر از گواتر ندولر تشسخیص داده می شود. در گواتر منتشر، غده ی تیروئید بطور یکنواخت و یکدست بزرگ می شود ولی در گواتر ندولر، قسمتی از غده ی تیروئید بزرگتر از سایر قسمتهای تیروئید می باشد و همچون یک توده یا غده دیده و لمس می شود. البته گاهی اوقات برای افتراق آن دو ممکن است نیاز به اسکن تیروئید پیدا شود. در پاره ای موارد بیش از یک غده در تیروئید یافت می شود که در این حالت به آن گواتر چند گره ای یا مولتی ندولر (Multinodular Goiter) گفته می شود.

اما سمی یا غیر سمی بودن گواتر از طریق اندازه گیری هورمونهای تیروئید و گاهی آزمایشات تکمیلی دیگر (از جمله اسکن تیروئید) تشخیص داده می شود.