آزمایش حاملگی برای تشخیص بارداری خانم هایی که سعی برای باردار شدن دارند ویا برعکس قصد بارداری ندارند، یا اینکه با عقب افتادن قاعدگی وعلایم حاملگی دچار استرس شده اند. یا افرادی که به استفاده درست از روش های پیشگیری از بارداری شک دارند، بهترین راه حل برای رفع اضطراب و نگرانی ها است.
آزمایش حاملگی چرا انجام می شود؟
برای انجام تست بارداری، نمونه ی ادرار یا خون شما مورد آزمایش قرار می گیرد.درنمونه خون یا ادرارهورمونی به نام گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) بررسی می شود.آزمایشگاه تخصصی گلسا با ارزیابی نمونه آزمایش می تواند تشخیص های متفاوتی برای مراجعه کننده داشته باشد:
- تایید و یا ارزیابی حاملگی
- تشخیص حاملگی خارج رحم
- ارزیابی بیماری های تروفوبلاستیک و تومورهای سلولهای زایای تخمدان و یا بیضه
چه موقع آزمایش انجام میشود ؟
وقتی چند روزی پریود عقب افتاده یا مشکوک به حاملگی ناخواسته می باشید(به طوری که یک رابطه ی کنترل نشده داشته اید).در غیر اینصورت پزشک مشکوک به حاملگی خارج رحمی یا بیماریهای تروفوبلاستیک و تومورهای سلولهای زایای تخمدان و یا بیضه می باشد.مهمترین علامت بارداری قطع چرخه قاعدگی می باشد .
به طور کلی میتوان گفت: آزمایش های بارداری شامل آزمایش ادرار یا خون میباشند. آزمایش ادراردر خانه توسط خود فرد انجام می شود در حالی که برای انجام آزمایش خون باید به آزمایشگاه مراجعه کنید.
آزمایش حاملگی با نمونه ادرار
برای آزمایش نمونه ادرار با کیت های تخصصی HPT)) درخانه میزان هورمون hCGموجود در ادرار بررسی میشود. این هورمون تنها در مدت زمان بارداری قابل اندازه‌گیری است. ماده شیمیایی موجود در این کیت، پس از قرار گرفتن هورمونhcg تغییر رنگ می‌دهد. شما دراین مرحله حدودا ۱۰ دقیقه باید منتظر بمانید.
تفسیر آزمایش ادرار با بی بی چک
پس از قرار گرفتن نمونه ادرار روی بی بی چک، اگر فقط یک خط رنگی روی نوار رویت شود، آزمایش شما منفی و به این معنی است که شما باردار نیستید. اگر دو خط رنگی بر روی کیت پررنگ شد، جواب مثبت است و این یعنی که شما باردار هستید.
به یاد داشته باشید که مطمین ترین راه برای آگاهی از حاملگی انجام آزمایش خون است.آزمایشگاه تشخیص پزشکی گلسا به همراه کادری مجرب وتکنولوژی پیشرفته ی آزمایشگاهی
بهترین زمان انجام آزمایش ادرار
اوایل صبح که ادرار دارای غلظت بیشتری است،مقدار hCG بیشتری نیز در ادرار وجود دارد.به یاد داشته باشید اگر درطول شب دفع ادرار نداشته باشید یا آب زیادی ننوشید، ادرارغلظت بیشتری خواهد داشت. می توان در وسط روز یا حتی شب نیز آزمایش بارداری را انجام دهید! اما به دلیل مصرف مایعات احتمال مشاهده ی منفی کاذب زیاد خواهد بود.
هرچه زودتر از بارداری خود آگاه شوید، می توانید به گزینه های پیش روی خود زودتر فکر کرده و مراقبت های لازم برای سلامتی خود و جنین را سریع تر آغاز کنید. قبل از بارداری بهتر است ابتدا بدن شما شرایط مناسب برای این امر مهم را دارا باشد.
آزمایش حاملگی با نمونه خون
تا چند سال پیش اغلبا نمونه ادرار مورد استفاده قرارمیگرفت، اما امروزه نمونه مورد آزمایش خون است، این روش نسبت به تست های بارداری خانگی حساس ترهستند ، بنابراین می توانند با اطمینان کامل بارداری را تشخیص داد.
آزمایش بتا یا HCG که همان آزمایش حاملگی نیز می باشد به موارد زیر نیز می پردازد:
تست بارداری
بررسی حاملگی خارج رحمی
تشخیص بارداری هایی که امکان سقط دارند
غربالگری جنین در بارداری
برای انجام این تست نیازی به ناشتا بودن نیست و نمونه خون به روش همیشگی از ورید بازویی گرفته میشود.
علایم مشکوک به بارداری
لازم است شما با رویت علائم اولیه ی مشکوک بارداری برای انجام آزمایش بارداری اقدام کنید:
لکه بینی
عقب افتادن قاعدگی
درد در پستان
گرفتگی و درد در شکم
حالت خستگی
حساس شدن سینه
تهوع و استفراغ
تکرر ادرار
گر گرفتگی ناگهانی
احساس گرفتگی جزیی در لگن
افزایش حس بویایی وبیزاری از بعضی مواد غذایی
چه چیزی آزمایش میشود ؟
HCG خون هورمونی است از جنس قند و پروتئین که توسط جفت زن حامله ترشح می شود . پس از لقاح ، تخمک بارور شده به طرف رحم حرکت می کند و در آنجا لانه گزینی می کند حدود یک هفته بعد جفت تشکیل می شود و شروع به ترشح هورمون HCG می کند . در این زمان می توان با اندازه گیری هورمون HCGحاملگی را تشخیص داد.
چگونگی انفعالات رحم
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، هورمون های HCG – LH – FSH – TSH همگی از دو بخش ( (Sub Unit تشکیل می شوند : آلفا و بتا که بخش آلفا در همه ی این هورمون ها مشابه است و جدایی اینها با بخش بتا صورت می گیرد .
از ملاقات اسپرم واوول تخمک لقاح پیدا میکند. تخمک لقاح یافته به طرف رحم رفته ودر جدار آن لانه گزینی میکند.بین ۱۰-۳روز بعد جفت تشکیل میشود. هر دو بخش (آلفا و بتا ) توسط سلولهای تروفوبلاستیک جفت سنتز می شود و نیمه عمر آن ۳۶ – ۱۲ ساعت است . مهمترین وظیفه این هورمون نگه داری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می کند .
جالب اینجاست که مقدار این هورمون در حاملگی طبیعی از روز ششم تا دهم بعد از لقاح در سرم مادر بالا میرود ( حتی گاه از روز سوم لقاح هم قابل شناسایی است).
معمولا۲۵ -۲۰ روز پس از آخرین قاعدگی ( و نه زودتر از آن ) مقدار این هورمون در ادرار مادر به اندازه ای میرسد که قابل اندازه گیری باشد .در طول هفته های اول حاملگی وجود هورمون HCG برای ماندن فعالیت جسم زرد فوق العاده مهم است، زیرا باعث پایداری حاملگی می شود . تولید هورمون تا هفته های 8 تا 10 حاملگی با سرعت افزایش می یابد و در پایان هفته دهم پس از آخرین پریود به اوج می رسد . سپس مقدارش به آرامی کاهش یافته و ثابت می شود . پس از زایمان مقدار هورمون HCGبه سرعت کاهش یافته و به حد نرمال پیش از حاملگی می رسد . سطح تولید این هورمون توسط تومرهای سلولهای زایا افزایش می یابد .
آیا آمادگی برای انجام آزمایش لازم است ؟
برای انجام آزمایش خون هیچ آمادگی خاصی لازم نیست .بنا براین نیاز نیست ناشتا باشید و یا حتی محدودیت قطع مصرف مایعات را ندارید. نیازی به قطع داروهای مصرفی یا حتی آنتی بیوتیک خود هم ندارید.
چه موقع آزمایش باید انجام شود؟
برای تشخیص حاملگی در خون توسط آزمایش بتا باید مدت زمان 12-6 روز از لقاح گذشته باشد. برخلاف تصورعموم بخصوص خانمهایی که بیشتر هم بدنبال نتیجه منفی هستند این آزمایش ۲۴ ساعت پس از آمیزش کنترل نشده به طور دقیق عمل نمی کند ونمی توان بسرعت از عدم بارداری خود با خیالی راحت آگاه شد.
درست است که سطح هورمون بتا بلافاصله پس از تشکیل جفت بالا میرود ولی غلظت آن بقدری نیست که روشهای آزمایشگاهی در جهان اعم از جهان اول تا سوم قابل ارزیابی باشد. لذا برای انجام آزمایش باید حدود ده روز صبر کنیم تا نتیجه ی قطعی را بدانیم.
تفسیرآزمایش حاملگی(بتا)
هورمون HCG در حین حاملگی تولید می شود که اولین بار حدود ۱۱ روز پس از لقاح در خون و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاح در ادرار قابل اندازه گیری است . به طور طبیعی مقدار HCG هر ۷۲ ساعت دوبرابر می شود . سطح این هورمون در هفته های ۸ تا ۱۱ به بالاترین مقدارخود میرسد، سپس در ادامه حاملگی کاهش می یابد.اما در موارد حاملگی خارج رحمی – حاملگی مولار- برداشت کل رحم – کورتاژ پس از حاملگی به سیر نزولی وسریع می رسد.
1- در هفته های ۶ – ۴ مقدار Beta HCG هر ۴۸ ساعت دو برابر میشود و اگر این افزایش به بیش از سه روز طول بکشد، باید احتمال حاملگی خارج رحمی را بررسی کنیم.
2- در هفته دوازدهم حاملگی مقدارBeta HCG به حداکثر خود میرسد و فلذا پس از هفته دوازدهم باز هم مقدار هورمون افزایش پیدا کرد ،باید به مول مشکوک شویم و آزمایشات لازم را درخواست نماییم.
3- وقتی مقدار Beta HCG به حدود U/L 2000 – ۱۵۰۰ برسد کیسه لقاحی داخل رحم بوسیله سونوگرافی قابل مشاهده است. اگر نه احتمال حاملگی خارج رحمی تقویت میشود.
4- اگر میزان این هورمون کمتر ازU/L 1000 باشد وبیمار خونریزی واژینال داشته باشد وغلظت پروژسترون کمتراز ۵ng/mg باشد با احتمال بیش از ۹۴% حاملگی غیر طبیعی است و باید پیگیری لازم انجام شود.
۶- حداکثر غلظت Beta درپایان ماه سوم حاملگی تا مرز ۲۰۰۰۰۰U/L مشاهده شده است.
۷- چند روز پس از زایمان یا سقط مقدار Beta HCG به سمت صفر میل میکند.این مدت بین نه تا سی و پنج روز (با میانگین 1۹) روز است ، در هر حال بستگی به غلظت اولیه آن به هنگام سقط دارد. اگر مقدار Beta HCG پس از سقط به حد منفی نرسد نشانگر باقی ماندن بافتهای مولد Beta HCG در بدن و سقط ناقص است.
۸- در حاملگی خارج از رحمی ممکن است آزمایش Beta HCG منفی گزارش گردد. بهمین جهت اگر علایم بیمار مشکوک به بارداریست باید ضمن تکرار تست در چند روز آینده از روشهای دیگر تشخیصی هم استفاده گردد.
۹- در صورتیکه مقدار Beta HCG خیلی زیاد باشد (مثلا در مول) در برخی روشها و کیتهای آزمایشگاهی از جمله الیزا ، بدلیل پدیده ای بنام اثر هوک نتیجه آزمایش پایین کاذب می شود و حتی منفی هم گزارش می گردد.در این موارد که هنوز به بارداری مشکوک هستید لازم است مجددا آین آزمایش را بصورت درخواست تیتراسیون به آزمایشگاه ارجاع دهید.
سایر کاربردهای تست حاملگی یا هورمون بتا اچ سی جی(Beta H.C.G)
در مردان در موارد تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم آن کاربرد دارد ،که همراه با آلفا فیتو پروتئین تست می شو د . در بعضی بدخیمی ها از قبیل کوریوکارسینوما – امبریونال سل کارسینوما و نیز حاملگی خارج رحمی میزان BeteHCG به شدت بالا می رود و اندازه گیری های مرتب آن برای سنجش پاسخ بیمار به شیمی درمانی ضروری است.
این آزمایش چه زمانی وبه درخواست چه کسی قابل انجام است؟
این آزمایش را هرزمان که مشکوک به حاملگی طبیعی ویا حتی موارد خارج رحمی باشیم انجام دهیم و درخواست آن بوسیله خود بیمار هم قابل قبول است.
بعلاوه در موارد بدخیمی هائی که نامبرده شد ویا حین درمان آنها نیز کاربرد دارد.(برای ارزیابی چگونگی پاسخ بیمار به درمان)