تست های کبدی

 

تست های کبدی

برای بررسی وضعیت کبد از اندازه گیری سه آنزیم با نام های اختصاری ALT،  AST،  ALP و بیلی روبین استفاده می شود:

• AST (Aspartate Aminotransferase بخوانید آسپارتات آمینوترانسفراز): این آنزیم که به SGOT نیز معروف است عمدتا در سلول های عضله ی قلب و تا حدی کبد و مقادیر کمتری در عضله اسکلتی، کلیه ها و لوزالمعده (پانکراس) یافت می شود و در مواردیکه صدمات سلولی فوق وجود داشته باشد (مثلا در بیماری هپاتیت و یا سکته ی قلبی) به مقدار زیاد وارد خون شده و غلظت آن در خون افزایش می یابد.
  

  

• ALT (Alanine Aminotransferase بخوانید آلانین آمینوترانسفراز): به این آنزیم SGPT نیز گفته می شود و عمدتا در سلول های کبدی یافت شده و در تشخیص صدمات سلول های کبدی اختصاصی تر از AST است، اما مقادیر کمی نیز در سلول های قلب، کلیه و عضله اسکلتی یافت می شود. به همین دلیل در موارد بیماریهای جدی قلب (مثلا سکته قلبی) و عضلات اسکلتی (نظیر صدمات عضلانی در پی تصادف) هم مقدار خونی آن افزایش می یابد.

چرا در افرادیکه مشکوک به سکته قلبی هستند، آزمایش اندازه گیری (SGOT) AST نیز انجام می شود؟

همانطور که ذکر شد، آنزیم AST عمدتا در سلول های قلبی و کبدی وجود دارد و اگر فرد دچار سکته قلبی شده باشد مقدار AST در خونش افزایش یافته و ظرف 24 تا 48 ساعت پس از سکته مقدار آن در خون به حداکثر می رسد و ظرف 4 تا 6 روز پس از سکته به حد طبیعی باز می گردد. فرق افزایش AST در بیماری کبد با سکته قلبی در این است که اولا در بیماری کبدی علاوه بر AST، مقدار ALT نیز افزایش می یابد و ثانیا مقدار افزایش تا 10 برابر بوده و ثالثا برای مدت طولانی تری بالا باقی می ماند.

ALP (Alkaline Phosphatase بخوانید آلکان فسفاتاز): این آنزیم عمدتا در کبد و استخوان یافت می شود، ولی مقادیر کمی در روده ها، کلیه ها و جفت نیز وجود دارد. لذا در پی بیماری های جدی تمامی ارگانها، غلظت خونی آن افزایش می یابد.

شرایط و آمادگی لازم: برای انجام این آزمایش مقدار 7 تا 10 میلی لیتر خون وریدی گرفته می شود.

• نیازی به ناشتا بودن وجود ندارد، اما برخی از آزمایشگاه ها توصیه می کنند برای اندازه گیری ALP فرد ناشتا باشد.
• برخی از داروها باعث افزایش سطح این آنزیمها در خون می شوند. لذا در صورت صلاحدید پزشک معالج، داروی مصرفی را 8 تا 24 ساعت قبل از آزمایش قطع کنید.
• تزریقات عضلانی و ورزش باعث افزایش AST خون می شوند.

تفسیر نتیجه آزمایشات: مقدار طبیعی AST (AGOT) در مردان 8 تا 20 واحد در لیتر (8-20 U/L) و در خانمها 5 تا 40 واحد در لیتر (5-40 U/L) می باشد اما در نوزادان و کودکان تا 68 U/L نیز طبیعی می باشد.

اجزا دستگاه گوارش و موقعیت کبد و کیسه صفرا

مقدار طبیعی ALT در مردان 10 تا 35 واحد در لیتر (10-35 U/L) و در زنان 9 تا 24 واحد در لیتر (9-24 U/L) می باشد. مقدار طبیعی ALP برای مردان 98 تا 251 واحد در لیتر (98-251 U/L) و برای زنان 81 تا 312 واحد در لیتر (81-312 U/L) می باشد.

نکته: برحسب نوع دستگاه و روش اندازه گیری، محدوده ی آنزیمهای فوق متفاوت است و برای تفسیر نتیجه آزمایش بایستی معیارهای طبیعی داده شده آن آزمایشگاه مد نظر قرار گیرد.

بیلی روبین (Bilirubin)

یکی از اعمال کبد، تولید صفرا (bile) است. صفرا ترکیبی از نمکهای آلی، بیکربنات، آب و بیلی روبین است. گلبولهای قرمز خون در پایان عمر خود (معمولا 120 روز) توسط سیستم خاصی از بدن موسوم به سیستم رتیکولواندوتلیال (که در راس آنها طحال است) برداشته و از بین می روند. یکی از مواد حاصل از نابودی گلبولهای قرمز خون، مولکول هموگلوبین (مسئول نقل و انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون) است. ماده ی حاصل از تجزیه هموگلوبین، مولکولی به نام بیلی روبین است که در کبد با ماده ی دیگری ترکیب شده و تشکیل ماده ای به نام بیلی روبین مستقیم (در اصطلاح علمی بیلی روبین کونژوگه) می دهد که به صورت صفرا به داخل روده (و مقداری نیز از راه ادرار) دفع می شود. بنابراین اندازه گیری بیلی روبین در بررسی فعالیت کبد و چرخه تولید و تخریب گلبولهای قرمز کمک کننده است.

شرایط و آمادگی لازم: برای این آزمایش حدود 5 میلی لیتر خون وریدی گرفته می شود:

• بهتر است از نیمه شب قبل از آزمایش ناشتا باشید
• شب قبل از آزمایش از مصرف هویج و سیب زمینی خودداری کنید (باعث افزایش بیلی روبین می شوند).
• در صورت صلاحدید پزشک معالج برای 24 ساعت قبل از آزمایش داروی مصرفی (از جمله آسپرین) کرا قطع کنید.

تفسیر نتیجه آزمایش: در این آزمایش سه مولفه بیلی روبین تام (کل)، مستقیم و غیرمستقیم اندازه گیری می شود:

• بیلی روبین تام یا کل: مقدار طبیعی آن در بالغین 0.1-1 mg/dl بوده ولی ممکن است به 1/3 میلی گرم در دسی لیتر (1.3 mg/dl) هم برسد.
• بیلی روبین غیرمستقیم (Bill ind): مقدار طبیعی آن در بالغین 0.2-0.3 mg/dl می باشد.
• بیلی روبین مستقیم (Bill dir): مقدار طبیعی آن 0.1-0.3 mg/dl می باشد.

زردی فیزیولوژیک نوزادی